Je hebt een ontspannen weekend achter de rug en je gaat fris naar het werk, maar na een halve morgen zit je weer in dezelfde werkmodus als op vrijdag. Het open frisse gevoel is vervangen door een taakgerichte modus.

Stress en taakgericht werken beïnvloedt sterk het autonome zenuwstelsel.  Dit regelt de werking van de inwendige organen, denk hierbij aan het ritme van de hartslag en ademhaling en de werking van de spijsvertering.

2 Belangrijke systemen van het autonome zenuwstelsel

Het autonome zenuwstelsel bevat meerdere delen maar in relatie tot stress zijn de volgende 2 essentieel:

• het parasympatisch zenuwstelsel;
• en het orthosympatisch zenuwstelsel.

Deze twee stelsels lopen gezamenlijk door het lichaam, hebben tegengestelde functies en er is altijd maar 1 van beiden actief. Een goede balans tussen deze twee is essentieel voor een duurzaam leven.

De beperking van het orthosympatisch zenuwstelsel

Dit deel is actief en nuttig bij stressvolle situaties. Het dient ervoor om het lichaam in staat te stellen adequaat te reageren op (levens)gevaarlijke gebeurtenissen. Eigenschappen van dit stelsel zijn:

• Verzamelt het bloed in de grote been- en borstspieren (om in actie te komen).
• Brengt hormonen als adrenaline en cortisol in je bloedbaan die bij langdurige dosering nadelige gevolgen hebben.
• Vermindert de werking van je immuunsysteem!
• Vermindert je cognitieve en sociale vaardigheden, dit komt doordat je je sterk gaat focussen op een beperkt onderdeel.

Het belang van het parasympatisch zenuwstelsel

Dit gedeelte van het zenuwstelsel zorgt ervoor dat het lichaam zich in veilige situaties ontspant en vernieuwt. De processen in het lichaam worden optimaal benut om cellen te voorzien van vers bloed (voeding) en het afweersysteem optimaal te laten werken. De eigenschappen van dit stelsel zijn:

• Verbetert de bloeddoorstroming,
• Zorgt voor een diepe langzame ademhaling,
• Activeert het immuunsysteem maximaal,
• Stelt je open voor nieuwe ideeën, emoties en mensen,
• Laat je buiten de kaders denken,
• Biedt mogelijkheid om nieuwe dingen te leren.

Wat is de juiste verhouding?

Wanneer je bovenstaande eigenschappen leest lijkt het alsof je enkel in de parasympatische staat moet begeven. Maar dit blijkt niet zo te zijn. Er is een hoeveelheid stress nodig voor een duurzame gezondheid en ontwikkeling.
De verhouding is voor iedereen persoonlijk en verschilt per levensfase. Het is nodig om ongeveer 3 tot 6 keer zoveel tijd te begeven in het parasympatisch t.o.v. het orthosympatisch zenuwstelsel.

Met deze informatie is het waarschijnlijk wel voor te stellen dat een te sterke activatie van het orthosympatisch zenuwstelsel leidt tot spanning, vermoeidheid en in het ergste geval een burnout.